عنوان : فلسفه‏ آزمایش علمی

 

دانشجو: احمد پارسائی

استاد راهنمای اول :  دكتر موسی اکرمی

استاد راهنمای دوم :  دكتر ابوالفضل كياشمشكي

استاد داور داخلي : دکتر حسن خداورديان

استاد داور خارجي : دكتر امیر مازیار

تاريخ و زمان :  دوشنبه 30/11/1391 ساعت 13 الي 15

مكان : دانشگاه امیرکبیر، ساختمان فارابی، طبقه سوم


چكيده :


مداخله‏ فعالانه‏ انسان‏ها در جهان مادی با آزمایش و پیامدهای فلسفی آن، از بحث‏های مهم سه دهه‏ اخیر است، که به نام فلسفه‏ آزمایش علمی شناخته می‏ شود. آزمایش نقش‏هایی متنوعی در علم دارد، نقش‏هایی مانند آزمودن نظریه‏ ها، تهیه‏ اطلاعاتی برای پایه‏ های دانش علمی، راهنمایی ساختار یا شکل ریاضی نظریه، ارائه‏ شواهدی از عواملی موثر در نظریه و غیره. اما آزمایش موجودیت ویژه‏ خود را دارد و از نظریه مستقل است. در این پایان‏ نامه به بحث‏های زیر می‏ پردازیم:

 

در شناخت‏ شناسی آزمایش، نُه راهبُرد برای اعتبار مشاهدات آزمایشی ارائه می‏شود.

اختلاف نسبتاً شدید بین دلایل پذیرش نتایج تجربی وجود دارد، اما همگان موافق هستند که یک اجماع بر روی نتایج تجربی وجود دارد. عده‏ای مانند فرانکلین و گالیسون، نتایج آزمایش را به دلایل استدلال‏های شناخت‏ شناسی می‏ پذیرند. اما دیگران، مانند پیکرینگ، نتایج آزمایش را به دلایلی مانند اینکه برای تجربیات آینده سودمند است و با تعهدات نظری موجود سازگارند، می‏ پذیرند.

 آزمایشها سه دوره‏ تاریخی شبیه‏ سازی کامپیوتری را گذرانده‏ اند و شبیه‏ سازی کامپیوتری، آینده‏ فراخ علم آزمایشی آینده است.

از دید ردر، دانشمند باید سه برهم‏کنش ضروری، مجاز و غیرمجاز، بین آزمایش و محیط را کنترل نماید. زیرا اینها، شرط لازم برای پایداری و تکرارپذیری سیستم آزمایشی است.

از دیدگاه کالینز، دوری بودن استدلال آزمایشگران(نتایج صحیح با دستگاه خوب بدست می‏آید، و دستگاه خوب با نتایج صحیح شناخته می‏شود)، توسط مذاکره در جامعه‏ علمی مناسب، توسط عواملی همچون شغل، علایق شناختی و اجتماعی دانشمندان و درک فواید آزمایش برای کارهای آینده، این دور شکسته می‌شود.

از بین‏ رفتن تمایز بین طبیعی و مصنوعی در آزمایش‏ها، و ادعای هستی‏ شناسانه هکینگ که پدیده در آزمایش‌ها توسط دانشمند خلق می‌شود، بررسی می‏ شود.


پی نوشت: از همه دوستان و عزیزانی که حتی از راههای دور آمده بودند، صمیمانه تشکر می کنم و آرزوی موفقیت روزافزون کلیه دوستان را دارم. (پارسائی)