درباره فلسفه علم

فیزیک و فلسفه I

نیم‌سال اول 1391- 1392 سه‌شنبه‌ها: 15-17

دانشگاه صنعتی امیرکبیر، گروه فلسفه علم

ابوتراب یغمایی a.yaghmaie@yahoo.com

 

در این دوره به مسائل و مباحث فلسفی سه نظریه‌ی فیزیک می‌پردازیم: 1. نظریه‌ی نسبیت و مسائل مربوط به فضا- زمان 2. ترمودینامیک و مسائل مربوط به احتمال 3. مکانیک کوانتومی.

با توجه به گستردگی موضوع‌ها سعی می‌شود مهم‌ترین ملاحظات فلسفی مورد بحث و بررسی قرار گیرند. منبع اصلی کتاب Philosophy of Physics نوشته‌ی Lawrence Sklar است که کتابی کلاسیک و مقدماتی در فلسفه فیزیک محسوب می‌شود. منابعی کمکی که در ادامه معرفی می‌شوند، آن را تقویت می‌کنند. دوره‌ی مذکور پیش‌نیازی در فلسفه و فیزیک طلب نمی‌کند. اما این به آن معنا نیست که همراهی کردن دوره کوششی نمی‌طلبد.

در مورد تکالیف دانشجویان، هر دانشجو موظف است یکی از موضوع‌های هفتگی را انتخاب کند و در مورد آن سخنرانی 30 دقیقه‌ای تا 45 دقیقه‌ای داشته باشد. دانشجو لازم است حداقل به مدت یک هفته پیش از سخنرانی، متنی مربوط به سخنرانی و حدود 4000 کلمه را آماده کند و تحویل دهد. دانشجو برای آماده کردن سخنرانی و مقاله‌ی مربوطه کافی است به منابع اضافی آن هفته مراجعه کند. سخنرانی 30 درصد نمره‌ی پایانی و متن مربوطه نیز 30 درصد نمره‌ی پایانی را شامل می‌شوند. در طول دوره 4 کوئیز گرفته می‌شود که هر کدام 10 نمره دارند و در مجموع 40 درصد نمره‌ی پایانی را شامل می‌شوند.

در صورت داشتن سوال از طریق ایمیل می‌توانید بپرسید.

با امید لذت بردن از فلسفه‌ فیزیک!

 

جلسه اول: رابطه‌ فیزیک و فلسفه

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 1-10

منابع بیشتر:

Kosso, P. (1997), Appearance and Reality: An Introduction to the Philosophy of Physics (Oxford University Press, USA).Ch: 1, pp. 7-17

Rickles, D. (2008), The Ashgate Companion to Contemporary Philosophy of Physics (Ashgate Pub. Limited).Ch: 1, pp. 4-11

 

 

جلسه دوم: مسائل فلسفیِ سنتی فضا و زمان

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 11-25

منابع بیشتر:

Dainton, B (2010), Time and Space (Second edn.: Acumen Pub Ltd).Ch: 10 & 11,  pp. 164-193

 

 

جلسه سوم: فضا- زمان

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 25-40

منابع بیشتر:

Dainton, B (2010), Time and Space (Second edn.: Acumen Pub Ltd).Ch: 12,  pp. 194-212

 

 

جلسه چهارم: هندسه‌ی فضا- زمان (اولین کوئیز)

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 40-53

منابع بیشتر:

Dainton, B (2010), Time and Space (Second edn.: Acumen Pub Ltd).Ch: 13 & 14,  pp. 213-244

 

جلسه پنجم: مسائل معرفت‌شناختی فضا- زمان

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 53-69

منابع بیشتر:

DiSalle, R. (2006), Understanding Space-Time: The Philosophical Development of Physics from Newton to Einstein (Cambridge University Press).Ch: 3, pp. 55-97

 

 

جلسه ششم: مسائل هستی‌شناختی فضا- زمان

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 69-90

منابع بیشتر:

Dainton, B (2010), Time and Space (Second edn.: Acumen Pub Ltd).Ch: 21, pp. 368-386

 

 

جلسه هفتم: تعابیر احتمال و تبیین‌های آماری (دومین کوئیز)

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 92-109

منابع بیشتر:

Sklar, L. (1995), Physics and chance: philosophical issues in the foundations of statistical mechanics (Cambridge University Press).Ch: 3 & 4, pp. 90-155

 

 

جلسه هشتم: مکانیک آماری

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 109-121

منابع بیشتر:

Sklar, L. (1995), Physics and chance: philosophical issues in the foundations of statistical mechanics (Cambridge University Press).Ch: 2, pp. 14-89

Albert, D.Z. (2003), Time and Chance (Harvard University Press).Ch: 3, pp. 35-70

 

 

جلسه نهم: مسأله‌ی بازگشت‌ناپذیری

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 121-147

منابع بیشتر:

Albert, D.Z. (2003), Time and Chance (Harvard University Press).Ch: 4, pp.71-96

 

 

 

جلسه دهم: مسأله‌ی پیکان زمان

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 147-155

منابع بیشتر:

Sklar, L. (1995), Physics and chance: philosophical issues in the foundations of statistical mechanics (Cambridge University Press).Ch: 10, pp. 367-411

 

 

جلسه یازدهم: مبانی تجربی مکانیک کوانتومی (سومین کوئیز)

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 157-164

منابع بیشتر:

Albert, David (1992), Quantum Mechanics and Experience (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press ).Ch: 1, pp. 1-16

 

 

جلسه دوازدهم: تعابیر مکانیک کوانتومی

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 164-179

منابع بیشتر:

Redhead, M. (1989), Incompleteness, Nonlocality, and Realism: A Prolegomenon to the Philosophy of Quantum Mechanics (Oxford University Press, USA).Ch: 2, pp. 44-69

 

 

جلسه سیزدهم: مسأله‌ی اندازه‌گیری

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 179-202

منابع بیشتر:

Albert, David (1992), Quantum Mechanics and Experience (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press ).Ch: 4, pp. 73-80

 

 

جلسه چهاردهم: متغیرهای نهان و موجبیت

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 202-213

منابع بیشتر:

Albert, David (1992), Quantum Mechanics and Experience (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press ).Ch: 7, pp. 134-179

 

 

جلسه پانزدهم: تفکیک‌ناپذیری سیستم‌های کوانتومی (چهارمین کوئیز)

 Sklar, L. (1992), Philosophy of Physics (Oxford University Press).Ch: 1, pp. 213-225

منابع بیشتر:

Mermin, David (1985), 'Is the moon there when nobody looks? Reality and the quantum theory', Physics Today April 1985, 38-47.

 

Healey, Richard, "Holism and Nonseparability in Physics", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2009 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = .